Hier vindt u informatie over het HBSC-onderzoek in Nederland.
In het HBSC-onderzoek wordt de gezondheid, het welzijn, het gedrag en de sociale omgeving van jongeren van 11 tot en met 16 jaar in Nederland bestudeerd. Onderzoek in deze leeftijdsgroep is om verschillende redenen belangrijk. Enerzijds maken jongeren op deze leeftijd steeds meer zelf keuzes over hun gezondheid en gedrag. Bij deze keuzes worden jongeren beïnvloed door hun omgeving. Daarom richt het onderzoek zich ook op de sociale context van jongeren, bijvoorbeeld de schoolomgeving en de thuissituatie. Anderzijds is het welzijn, de gezondheid en het gedrag van jongeren sterk voorspellend voor welzijn, gezondheid en gedrag in de volwassenheid.
Het onderzoek wordt gefinancierd door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Medewerkers van de afdeling Interdisciplinaire Sociale Wetenschap van de Universiteit Utrecht, het Trimbos-instituut en het Sociaal en Cultureel Planbureau vormen samen het team van HBSC-Nederland. Sinds 2001 verzamelen wij iedere vier jaar informatie bij een grote, representatieve groep jongeren in Nederland. In 2021 vond het HBSC-onderzoek voor de zesde keer plaats, wat neerkomt op twintig jaar HBSC-onderzoek in Nederland.
De informatie die in het HBSC-onderzoek wordt verzameld, is onder andere belangrijk voor de overheid, kennisinstituten en praktijkorganisaties. Deze instanties willen weten hoe het met jongeren in Nederland gaat, om op die wijze beleid gericht op de gezondheid van jongeren te ontwikkelen of te wijzigen.
Trends in Nederland
Omdat we elke vier jaar data verzamelen bij een grote, representatieve groep jongeren in Nederland, kunnen we veranderen in welzijn, gezondheid, gedrag en sociale omgeving in de laatste twintig jaar bestuderen. Hieronder vindt u drie voorbeelden van deze trends.
Cijfers uit het HBSC-onderzoek wijzen uit dat het alcoholgebruik van jongeren in Nederland is gedaald in de afgelopen twintig jaar. Deze dalingen hebben vooral plaatsgevonden in de periode 2003-2013 en hebben daarna niet verder doorgezet.
In het HBSC-onderzoek wordt ook aandacht besteed aan schooldruk. Onze cijfers laten zien dat de ervaren schooldruk de afgelopen jaren flink is toegenomen, met name voor meisjes in het voortgezet onderwijs.
Bovendien laat het HBSC-onderzoek dat met name onder meisjes van het voortgezet onderwijs een sterke stijging is te zien in emotionele problemen in de afgelopen vier jaar.
Internationale vergelijking
Het HBSC-onderzoek in Nederland maakt deel uit van het internationale HBSC-onderzoek, dat is opgezet in 1982 door onderzoekers uit Engeland, Finland en Noorwegen. Sindsdien is het aantal deelnemende landen in het onderzoek flink gegroeid, zoals op onderstaande kaart is te zien. De meeste Europese landen, alsmede Canada en Israël verzamelen net als Nederland informatie bij een grote, representatieve groep jongeren. Nederland maakt sinds 2001 deel uit van dit internationale onderzoek.
Doordat het onderzoek in tientallen landen wordt uitgevoerd, kunnen we de gezondheid van Nederlandse jongeren vergelijken met die van andere jongeren uit andere landen. Zo weten we bijvoorbeeld dat de Nederlandse jeugd in 2009 het gelukkigst was van heel Europa. Vergelijkbare resultaten hebben we in latere jaren ook gevonden.