Wat is het HBSC-onderzoek?
In het HBSC-onderzoek wordt de gezondheid, het welzijn, het gedrag en de sociale omgeving van jongeren van 11 tot en met 16 jaar in Nederland bestudeerd. Het onderzoek wordt gefinancierd door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en wordt uitgevoerd door de Universiteit Utrecht (afdeling Interdisciplinaire Sociale Wetenschap) en het Trimbos-instituut. Sinds 2001 verzamelen wij iedere vier jaar informatie bij een grote, representatieve groep jongeren in Nederland. In 2025 vindt het HBSC-onderzoek voor de zevende keer plaats.
De informatie die in het HBSC-onderzoek wordt verzameld, is natuurlijk belangrijk voor jongeren zelf, voor hun ouders en voor scholen, maar ook voor de overheid, kennisinstituten en praktijkorganisaties. Deze instanties willen weten hoe het met jongeren in Nederland gaat, zodat zij beleid gericht op de gezondheid van jongeren kunnen ontwikkelen of wijzigen.
Trends in Nederland
Omdat we elke vier jaar data verzamelen bij een grote, representatieve groep jongeren in Nederland, kunnen we veranderen in welzijn, gezondheid, gedrag en sociale omgeving bestuderen. Hieronder vindt u drie voorbeelden van deze trends.
Cijfers uit het HBSC-onderzoek laten zien dat het alcoholgebruik van jongeren in Nederland is gedaald in de afgelopen twintig jaar. Deze dalingen hebben vooral plaatsgevonden in de periode 2003-2013 en hebben daarna niet verder doorgezet.
In het HBSC-onderzoek wordt ook aandacht besteed aan schooldruk en aan de mate waarin jongeren school leuk vinden. Onze cijfers laten zien dat de ervaren schooldruk de afgelopen jaren flink is toegenomen, met name voor meisjes in het voortgezet onderwijs (zie de rode lijnen in de grafiek). Daarnaast zien we sinds 2013 een daling in het aantal jongeren dat aangeeft school (een beetje/heel) leuk te vinden.
Het HBSC-onderzoek laat zien dat met name onder meisjes van het voortgezet onderwijs een sterke stijging is te zien in emotionele problemen in de periode 2017-2021 (zie de blauwe lijnen in de grafiek).
Jaar waarin landen voor het eerst deelnamen aan het HBSC-onderzoek
Internationale vergelijking
Het HBSC-onderzoek in Nederland maakt deel uit van het internationale HBSC-onderzoek, dat is opgezet in 1982 door onderzoekers uit Engeland, Finland en Noorwegen. Sindsdien is het aantal deelnemende landen in het onderzoek flink gegroeid; in 2021 namen er 51 landen deel aan het onderzoek. Nederland maakt sinds 2001 deel uit van dit internationale onderzoek.
Doordat het onderzoek in tientallen landen wordt uitgevoerd, kunnen we de gezondheid van Nederlandse jongeren vergelijken met die van andere jongeren uit andere landen. Zo weten we bijvoorbeeld dat de Nederlandse jeugd in 2009 het gelukkigst was van heel Europa.