HBSC magazine

Hoofdonderzoeker Gonneke Stevens valt direct met de deur in huis. Het HBSC-onderzoek bracht de afgelopen twintig jaar altijd goed nieuws over de mentale gezondheid van jeugd, met her en der een aandachtspunt. Maar nu is er sprake van een trendbreuk. Op diverse vlakken vergaat het Nederlandse jongeren minder goed in vergelijking met de jaren ervoor. Vooral met meisjes gaat het niet goed. Eén lichtpuntje: jongeren ervaren veel sociale steun van hun ouders en vrienden. Hare Majesteit Koningin Máxima, erevoorzitter van Mind Us (een organisatie die zich met jongeren inzet voor een gezonde ontwikkeling van de jeugd), neemt het nieuwe HBSC-rapport dan ook met een ernstig gezicht aan. Ze schrikt ervan, zegt ze. Van de gedaalde levenstevredenheid, de forse toename van emotionele problemen bij meisjes, de ervaren druk door schoolwerk, het middelengebruik dat niet verder omlaag gaat, waarover Stevens vertelt. En van de verschillen tussen groepen –jongeren met een migratieachtergrond, jongeren die opgroeien in slechtere economische omstandigheden, in eenoudergezinnen of die een opleiding op vmbo-niveau volgen, zijn extra kwetsbaar. Koningin Máxima noemt het belang van preventie en benoemt dat er een taak ligt voor iedereen om deze problemen van jongeren aan te pakken. Stevens heeft dan al enkele suggesties gegeven over wat er nu moet gebeuren: versterk de mentale gezondheid, met name bij meisjes, verlaag de prestatiedruk, besteed aandacht aan het verminderen van alcoholgebruik en roken en houd aandacht voor kwetsbare groepen [lees meer over het onderzoek op pagina 6-15]. LOODGIETERS De vijf jongeren bespreken vervolgens met dagvoor- zitter Brecht van Hulten en Kinderombudsvrouw Margrite Kalverboer of ze de conclusies van het onderzoek herkennen, wat mogelijke oorzaken zijn van de veranderingen over tijd en wat er nu zou moeten gebeuren. Ze hebben, met zo’n 100 leeftijdgenoten van twee middelbare scholen in de regio Utrecht, op verzoek van de HBSC-onderzoekers, al eerder hun mening gegeven over de onderzoeksresultaten. ‘Nu vertellen ze in de zaal wat ze ervan vinden. “Je moet je voortdurend bewijzen”, vindt Isabel, die in een driejarige brugklas moest laten zien dat ze het vwo heus aankon, en daarna opnieuw druk ervoer van de hoge toelatingseisen voor vervolgonderwijs. Bovendien vindt ze de nadruk op een hoog opleidingsniveau nogal krom: “We missen loodgieters, maar iedereen stimuleert je het vwo te doen!” “Als je het hoogst haalbare níet nastreeft, dan val je erbuiten,” vult Step aan. Sjors knikt: “Je gaat vergelijken.” Step: “En na corona moeten we met drie kwartier extra les per week in een jaartje alle achterstanden inhalen.” Kinderombudsvrouw Kalverboer signaleert een vreemde tweedeling. Terwijl het erop lijkt dat bepaalde leerlingen een te hoog schooladvies krijgen en dus constant op hun tenen moeten lopen, krijgen leerlingen met een migratieachtergrond juist vaak een schooladvies dat te laag is. VOETBALWEDSTRIJD HELPT Sjors noemt het een chaotische tijd, met schooldruk en social media maar ook corona, de klimaatcrisis, oorlog in Oekraïne, de wooncrisis. Het zorgt voor chaos in zijn hoofd. Dinan geeft hem gelijk: “Alle problemen worden doorgeschoven naar onze generatie.” Step: “Maar willen we meepraten, dan zijn we te jong!” Kalverboer signaleert dat volwassenen de problemen anno 2022 niet oplossen en een slecht voorbeeld geven: “Er zijn te weinig loodgieters, maar toch wil iedereen dat je het vwo doet” 25